Kategori: Makaleler

Hızar Motoru Kaç CC? Ekonomik Bir Bakış Giriş: Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Ekonomi, sınırlı kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlar arasında denge kurmaya çalışan bir bilim dalıdır. Bu dengeyi sağlamak için insanlar ve topluluklar, kararlar alır, seçenekler arasında tercihlerde bulunur. Hızar motorunun kaç CC olduğuna dair soruya yaklaşırken de benzer bir mantık izleyebiliriz. Görünüşte basit olan bu soru, aslında bir motorun teknik özelliklerini, piyasadaki talebi, tüketicilerin ihtiyaçlarını ve ekonomik dengeyi etkileyecek daha geniş bir düşünsel çerçeveye taşır. Motorların, özellikle de motosiklet motorlarının her bir CC (santimetreküp) değeri, sadece mühendislik tercihlerine bağlı değil; aynı zamanda ekonomik kararlar, piyasa dinamikleri ve toplumsal refahın da…

Ziya Paşa Harabat’ı Neden Yazdı? Bilimsel Bir Mercekle Edebiyatın Derinlerine Yolculuk Bir sabah kahvemi yudumlarken aklıma şu soru geldi: “Ziya Paşa neden Harabat’ı yazdı?” Sadece bir şiir antolojisi değil, dönemin entelektüel panoramasını, kültürel çatışmalarını ve zihinsel dönüşümünü yansıtan bir eserdi bu. Bir bilim insanı titizliğiyle değil, ama aynı merakla yaklaşmak istedim bu konuya. Çünkü edebiyat da bir tür laboratuvardır — duyguların, fikirlerin ve çağın kimyasını inceler. Harabat Nedir? Ziya Paşa’nın Edebiyat Laboratuvarı Önce temel veriyi koyalım: Harabat, Ziya Paşa tarafından 1874 yılında yayımlanan, üç ciltten oluşan bir şiir antolojisidir. Yani Paşa, geçmişin büyük şairlerini bir araya getirmiş, eserlerinden seçkiler hazırlamıştır.…

Hacamat Yapıldıktan Sonra Neler Yapılmaz? Etik, Epistemoloji ve Ontoloji Perspektiflerinden Felsefi Bir İnceleme Felsefe, insanın dünyayı, kendisini ve bedenini anlamaya yönelik en derin soruları sormasına imkan tanır. Bu sorular, bazen fiziksel dünyamızla, bazen de ruhsal ve etik boyutlarla ilgilidir. Hacamat, bedenin bir tür arınma ve şifa sürecidir; ancak bu sürecin ardından yapılması gerekenler, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda etik, epistemolojik ve ontolojik düzeylerde de sorgulanması gereken önemli bir konudur. Hacamat yapıldıktan sonra neler yapılmaz? Bu soruyu felsefi bir bakış açısıyla incelemek, hem bedenin doğasına hem de insanların bu süreçle nasıl ilişki kurduklarına dair önemli çıkarımlar yapmamıza yardımcı olacaktır. Etik Perspektif:…

Sadece Hapşırma ve Burun Akıntısı Nedir? Küresel ve Yerel Bir Bakış Küçük bir hapşırık ya da hafif bir burun akıntısı… Basit, sıradan, hatta önemsiz görünebilir. Ama ben, gündelik şeylerin bile büyük hikâyeleri olduğuna inanırım. “Sadece hapşırma ve burun akıntısı” dediğimizde bile, bu küçük bedensel tepkilerin ardında koca bir dünya saklı. Bugün bu konuyu hem küresel hem yerel gözle ele almak istiyorum. Çünkü bir toplumun hapşırmaya bakışı bile onun yaşam biçimini, inançlarını ve değerlerini anlatır. Küresel Perspektif: Hapşırmak Evrensel Bir Refleks, Farklı Bir Kültür Dili Hapşırmak biyolojik olarak evrenseldir. Hangi ülkeye giderseniz gidin, vücut aynı şekilde tepki verir: burun mukozası uyarılır,…

Nakliyeciler Kaç Para Alıyor? Bugünün Gerçeği, Yarının Olasılıkları Merhaba dostlar! Bu soruya yanıt ararken yalnızca “rakam” peşine düşmek yetmiyor. Nakliyecilik dediğimiz dünya; direksiyon başındaki şoförden yükleme-boşaltma yapan ekibe, evden eve taşımacılıktan parsiyel/komple yüke, bireysel esnaftan kurumsal lojistiğe uzanan kocaman bir ekosistem. Gelin, kökenine inelim, bugünü okuyalım, yarının hangi ihtimalleri barındırdığına birlikte bakalım. Siz de tecrübelerinizi ve rakamlarınızı yorumlarda paylaşın ki bu yazı yaşayan bir rehbere dönüşsün. “Kaç para alıyorlar?” sorusunun kökeni Türkiye’de nakliyecilik uzun yıllar esnaf kültürüyle yürüdü: yevmiye, sefer başı, ton-kilometre hesabı ve “aracın kendi ekmeğini çıkarması” fikri. Şehirleşme, e-ticaret ve otomotivdeki teknolojik sıçrama ile birlikte maaşlı istihdam arttı,…

Gümrük süreçleri, uluslararası ticaretin temel yapı taşlarından biridir. Bu süreçler, malların bir ülkeden diğerine yasal ve düzenli bir şekilde geçişini sağlamak amacıyla belirli adımlar ve prosedürler içerir. Gümrük işlemleri, tarihsel gelişim, günümüz uygulamaları ve dijitalleşme ile şekillenmiştir. Gümrük süreçlerinin tarihsel kökenleri, antik çağlara kadar uzanır. Eski Mısır’da (M.Ö. 3500-2200) ithalat ve ihracattan alınan gümrük vergileri bilinmektedir. Türklerde ise Göktürkler döneminde (M.S. 552-630) “tamga” adı verilen gümrük vergisi uygulanmıştır. Selçuklular döneminde ise “gümrük” kelimesi ilk kez kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda ise gümrük, hem vergi hem de idari birimler anlamında kullanılmıştır. Tanzimat Fermanı’ndan önce iç ve dış ticarette alınan vergiler, şer’i ve örfi…

Gutta Percha Ağacı Nedir? Felsefi Bir Düşünce Yolculuğu Bir filozofun gözünden dünya, yalnızca görünen şeylerin toplamı değildir; o, anlamın sessizce kök saldığı bir düşünce ormanıdır. “Gutta Percha ağacı nedir?” sorusu da ilk bakışta botanik bir merak gibi görünür. Oysa bu ağaç, doğanın varlık düzeniyle insanın bilgi, etik ve anlam arayışını birleştiren derin bir metafordur. Bu yazıda, Gutta Percha ağacını yalnızca fiziksel bir varlık olarak değil, aynı zamanda felsefi bir simge olarak ele alacağız: bir bilginin kaynağı, bir eylemin rehberi ve bir varoluşun aynası olarak. Ontolojik Perspektif: Varlığın Sessiz Kökleri Ontoloji, “var olan nedir?” sorusunun felsefi alanıdır. Gutta Percha ağacı —…

Fil Hepçil mi? Edebiyatın Dönüştürücü Bakışıyla Sessiz Devlerin Hikâyesi Bir edebiyatçı için kelimeler yalnızca anlatım araçları değil, anlamın katmanlarını aralayan sihirli anahtarlardır. Her sözcük, bir duygunun, bir düşüncenin, bir tarihsel anın taşıyıcısıdır. “Fil hepçil mi?” sorusu da ilk bakışta biyolojik bir merak gibi görünür; fakat edebiyatın dünyasında bu soru, yaşamın doğasına, insanın arzularına ve doğayla kurduğu ilişkiye dair derin bir metafora dönüşür. Çünkü edebiyat, bir canlının ne yediğinden çok, o canlı üzerinden insanın kim olduğunu sorgular. Gerçeklikten Metafora: Filin Doğası ve Edebiyatın Dönüştürme Gücü Gerçekten de biyolojik olarak baktığımızda, fil otobur bir hayvandır. Ağaç yaprakları, dallar, kabuklar, otlar ve meyvelerle…

Coğrafyada Günberi Ne Demek? Güneş’e En Yakın Noktanın Bilimsel ve Tarihsel Hikâyesi Güneş sisteminin karmaşık ama büyüleyici düzeni içinde, gezegenlerin yörüngeleri tam dairesel değildir. Her biri, bir elips şeklinde döner ve bu elipsin odak noktalarından birinde Güneş bulunur. Dünya da bu kozmik düzende yerini alırken, bazen Güneş’e yaklaşır, bazen ondan uzaklaşır. İşte bu yaklaşmanın en uç noktası, coğrafyada “günberi” olarak adlandırılır. Günberi, sadece bir astronomik kavram değil; aynı zamanda doğanın ritmini, mevsimlerin dengesini ve insanlığın evreni anlama çabasını temsil eden önemli bir terimdir. Günberi Nedir? Kısa ve Bilimsel Tanım Coğrafyada günberi (ya da bilimsel adıyla “perihelion”), Dünya’nın Güneş’e en yakın…

Kapkaççı Ne? Kökenlerden Bugüne ve Yarına: Şehir, Dil, Adalet Bir akşamüstü kalabalık bir caddede yürürken yanından fırtına gibi geçen bir gölge… bir anlık şaşkınlık, sonra yokluk hissi: telefon, cüzdan, çanta… “Kapkaççı” kelimesini maalesef çoğumuz böyle anlarda hatırlıyoruz. Ben bu yazıda, yalnızca “kapkaççı ne demek?” sorusunun sözlük yanıtını değil; bu olgunun şehirlerimizde, zihinlerimizde ve gelecek hikâyelerimizde neye dönüştüğünü konuşmaya davet ediyorum. Gel, birlikte düşünelim. Kısa cevap: Kapkaççı; başkasının eşyasını ani bir hamleyle kapıp hızla kaçan kişidir. Gündelik dilde “kap-kaç” birleşiminden türemiştir; olayın şiddeti ve tehdit içeriğine göre hukuki karşılığı değişebilir. Köken: Kelimenin Hikâyesi ve Zihnimizdeki İmge “Kapkaç” aslında iki fiilin çarpışmasından…